Mobbing kavramı, İngilizce “mob” kökünden gelmekte olup, “Mob” sözcüğü, aşırı şiddetle ilişkili ve yasaya uygun olmayan
kabalık anlamındadır. Sözcük Latince “mobile vulgus”tan türemiştir. İş yaşamında maddî ve manevî çok büyük
zarara yol açan duygusal taciz, yakın geçmişte başlı başına bir olgu olarak
tanımlanmıştır. Mobbingin (işyerinde psikolojik taciz) kelime anlamı,
psikolojik şiddet,baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermektir.
Türk Dil Kurumu, mobbing kavramının karşılığı olarak “Bezdiri” kelimesini
belirlemiş ve bezdiriyi “İş
yerlerinde, okullarda vb. topluluklar içinde belirli bir kişiyi hedef alıp,
çalışmalarını sistemli bir biçimde engelleyip huzursuz olmasına yol açarak
yıldırma, dışlama, gözden düşürme” olarak
tanımlamıştır.
Mobbing sözcüğü, ilk olarak hayvanların kendi aralarındaki
savaşta belirlenip, daha sonra çocukların birbiriyle olan zorbalık ilişkilerini
tanımlamakta kullanılmıştır. İşyerlerinde de 1950-1960’lı yıllarda yapılan
araştırmalar, mobbingin sadece çocuklar arasında yaşanmadığını ortaya
koymuştur. Mobbing kavramı ilk olarak 1984 yılında Dr.Heinz Leymann tarafından “İş Hayatında Güvenlik ve
Sağlık” konulu raporda ortaya atılmış ve böylece
bilimsellik kazanmıştır.
Mobbing Nasıl Anlaşılır?
Çalışanlar üzerinde
yetki, grup psikolojisi, küme ilişkileri yolu ve sistematik baskı ile ortaya
çıkar. “Sistematik”
tespitinin yapılması için, uzmanlar en az altı aylık bir süre öngörmektedirler.
Anlık, stresten kaynaklanan sorunlar kastedilmemektedir. Yaşanan her çatışma ya
da her anlaşmazlık psikolojik taciz olarak değerlendirilmemelidir. Bir olguya
psikolojik taciz diye bakabilmek için davranışların ayda birkaç kez
tekrarlanması, birbiri ardına birtakım evreler içinde geçmiş olması ve bunun
tekrarlama sıklığı ve uzun süre devam etmesi ve davranış tarzlarının kişiye
kötü muamele şeklinde olması gerekmektedir.
Bir ya da birden
fazla kişiye yöneltilen ve tekrar eden olumsuz davranışlarda iletişim olgusu
olduğu için iki taraf vardır. Tacizi yapan ve hedef kişi arasında açık bir güç
eşitsizliği bulunmaktadır. Kurban konumundaki kişi devamlı kaybeden kişi
konumundadır. Bir tacize mobbing denilebilmesi için en azından, kasıtlılık,
süreklilik ve sistemlilik niteliklerini taşımalı ve bunların varlığının teşhisi
içinse, çatışmanın, kurum kültürünün ve taciz sürecinin incelenmesi
gerekmektedir.
Yaşanabilecek Mobbing Vakasının Önüne Geçilmesi İçin Şunlar
Yapılabilir :
Psikolojik yıldırmaya
maruz kalan çalışanın, Mobbing uygulayan kişiye taciz edici söz ve
davranışlarını durdurmasını açıkça söylemesi ve bu konuşmayı yaparken gerekirse
tanıklık edebilecek bir kişinin tanıklık etmesini sağlanması,
Çalıştığı kurum
yetkilileri ile bu durumu paylaşılması,
Yaşadığı olayları,
verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları yazılı olarak kaydetmesi,
Eğer sendika üyesiyse
durumu bağlı olduğu sendikanın işyeri temsilcisine ya da sendika yönetimine
bildirilmesi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder